Η τιμή του "υγρού χρυσού" σπάει όλα τα ρεκόρ

Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας, η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου κατά την περίοδο συγκομιδής 2023/24 αναμένεται να φθάσει τους 2,49 εκατομμύρια τόνους, αλλά αυτό εξακολουθεί να υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου των 10 ετών, που είναι περίπου 3 εκατομμύρια τόνοι.[1] Από την πτώση της τιμής του κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 το 2020 λόγω της χαμηλής ζήτησης,[2] η παγκόσμια τιμή του ελαιολάδου έχει σχεδόν επταπλασιαστεί.  Τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 10 281 δολαρίων ανά μετρικό τόνο, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών πρωτογενών προϊόντων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται λίγο κάτω από το όριο των δέκα χιλιάδων.* Οι κακές καιρικές συνθήκες και η κλιματική αλλαγή συνεχίζουν να προκαλούν επιπλοκές στους αγρότες και οι ειδικοί αναμένουν περαιτέρω αύξηση των τιμών του εν λόγω εμπορεύματος.[3]

Παγκόσμια τιμή του ελαιολάδου σε δολάρια ΗΠΑ ανά μετρικό τόνο κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 5 ετών (Πηγή: fred.stlouisfed.org)*

Το ελαιόλαδο έχει ακριβύνει επίσης στα ράφια των καταστημάτων της ΕΕ

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι τιμές καταναλωτή για το ελαιόλαδο στην ΕΕ ήταν 50% υψηλότερες τον Ιανουάριο του 2024 σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα. Οι τιμές άρχισαν να αυξάνονται απότομα τον Αύγουστο του 2023, όταν αυξήθηκαν έως και 37% σε ετήσια βάση, και η τάση αυτή συνεχίστηκε και τους επόμενους μήνες. Η υψηλότερη αύξηση των τιμών καταγράφηκε στην Πορτογαλία, όπου η τιμή του ελαιολάδου στα ράφια αυξήθηκε κατά 69% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2023, ενώ την πρώτη τριάδα συμπληρώνουν η Ελλάδα με αύξηση 67% και η Ισπανία, όπου το ελαιόλαδο αυξήθηκε κατά 63%. Αντίθετα, η Ρουμανία, η Ιρλανδία και η Ολλανδία κατέγραψαν μόνο μικρές αυξήσεις τιμών, με αυξήσεις 13%, 16% και 18% αντίστοιχα.[1]*

Το ελαιόλαδο υποφέρει από τις καιρικές συνθήκες

Η Ισπανία, η οποία αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου, μαστίζεται από επαναλαμβανόμενους καύσωνες τα τελευταία χρόνια, οι οποίοι είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην πτώση του. Η ισπανική εταιρεία Deoleo, ο μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου στον κόσμο, δήλωσε ότι ο τομέας αντιμετωπίζει σήμερα μια από τις πιο δύσκολες καταστάσεις στην ιστορία του και ότι απαιτούνται σημαντικές αλλαγές. Ο παραγωγός είναι υποστηρικτής των βιώσιμων πρακτικών καλλιέργειας και πιστεύει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων των καιρικών συνθηκών και του κλίματος στα ελαιόδεντρα. Η Deoleo προσθέτει επίσης ότι η τρέχουσα κατάσταση μπορεί να είναι κυκλική και αναμένει επιστροφή στις αρχικές χαμηλότερες τιμές μόλις σταθεροποιηθεί η συγκομιδή, αλλά παραμένει επιφυλακτική όσον αφορά τις προοπτικές των τιμών λόγω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας.[2][1] Η Ισπανία αναμένεται να παράγει φέτος 845 000 τόνους, γεγονός που θα σημαίνει αύξηση της παραγωγής κατά 27% σε σύγκριση με πέρυσι, αλλά εξακολουθεί να είναι 33% κάτω από τον μέσο όρο των 10 ετών.[3]

Η κλιματική αλλαγή απειλεί τις καλλιέργειες σε ολόκληρη την ΕΕ

Στην Ευρώπη, η άνοδος της θερμοκρασίας και η αλλαγή των καιρικών συνθηκών έχουν σοβαρές συνέπειες για την ελαιοκαλλιέργεια και την παραγωγή ελαιολάδου. Οι αυξημένες θερμοκρασίες κατά τους χειμερινούς μήνες απειλούν την ανάπτυξη και την ανθοφορία των ελιών και οδηγούν σε σημαντική μείωση των αποδόσεων. Οι αλλαγές αυτές έχουν αρνητικό αντίκτυπο όχι μόνο στα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων που εξαρτώνται από τον τομέα, αλλά και στους καταναλωτές, οι οποίοι αντιμετωπίζουν απότομες αυξήσεις των τιμών. Διάφορες χώρες και οργανισμοί προσπαθούν να λάβουν μέτρα για τη στήριξη του κλάδου της ελαιοκομίας. Στην περιοχή της Μεσογείου, όπου το ελαιόλαδο αποτελεί βασικό προϊόν, αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο η συζήτηση για το πώς θα εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα της παραγωγής του.[4]

Συμπέρασμα

Το ελαιόλαδο είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό γαστρονομικό προϊόν - είναι σύμβολο ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Ωστόσο, οι αυξανόμενες τιμές και οι αλλαγές στις καιρικές συνθήκες απειλούν αυτόν τον πολύτιμο θησαυρό. Παρά τη μικρή πτώση των τιμών το 2024, η ζήτηση ελαιολάδου αυξάνεται, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι καταναλωτές θα αντιμετωπίσουν και περαιτέρω αυξήσεις των τιμών. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί σοβαρή απειλή για τη συγκομιδή της ελιάς και την παραγωγή λαδιού, γεγονός που έχει αρνητικές επιπτώσεις σε εκατομμύρια ανθρώπους και την οικονομία.

Adam Austera, επικεφαλής αναλυτής της Ozios

* Οι επιδόσεις του παρελθόντος δεν αποτελούν εγγύηση για τα μελλοντικά αποτελέσματα.

[1] Οι μελλοντικές δηλώσεις βασίζονται σε υποθέσεις και τρέχουσες προσδοκίες, οι οποίες ενδέχεται να είναι ανακριβείς, ή στο τρέχον οικονομικό περιβάλλον, το οποίο ενδέχεται να αλλάξει. Οι δηλώσεις αυτές δεν αποτελούν εγγύηση για μελλοντικές επιδόσεις. Περιέχουν κινδύνους και άλλες αβεβαιότητες που είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Τα αποτελέσματα ενδέχεται να διαφέρουν ουσιωδώς από εκείνα που εκφράζονται ή υπονοούνται από οποιεσδήποτε δηλώσεις που αφορούν το μέλλον.

[1] https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20240227-1

[2] https://www.cnbc.com/2024/05/02/spains-deoleo-says-olive-oil-sector-faces-one-of-its-toughest-moments.html?&qsearchterm=olive%20oil

[3] https://www.oliveoiltimes.com/world/global-production-may-exceed-expectations-but-not-enough-to-move-prices/130498

[4] https://www.theparliamentmagazine.eu/news/article/olive-oil-climate-change-crisis

[1] https://www.oliveoiltimes.com/world/global-production-may-exceed-expectations-but-not-enough-to-move-prices/130498

[2] https://9oliveres.com/en/blogs/noticias/por-que-sube-el-precio-aceite-de-oliva

[3] https://bmmagazine.co.uk/in-business/olive-oil-prices-soar-amidst-global-production-decline/